Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 (Kết nối tri thức) - Tiết 110: Nói với con - Nguyễn Quang Hiếu

Nội dung tài liệu: Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 (Kết nối tri thức) - Tiết 110: Nói với con - Nguyễn Quang Hiếu

1. HÌNH ẢNH ĐẸP VỀ VÙNG NÚI CAO TÂY BẮC
2. Thác Bản Giốc
3. NÓI VỚI CON (Y Phương)
4. Tiết 110 NÓI VỚI CON - Y PHƯƠNG - Người soạn: NGUYỄN QUANG HIẾU
5. NÓI VỚI CON (Y Phương) I. Tìm hiểu chung - Y Phương (sinh năm 1948) tên thật là Hứa Vĩnh Sước 1. Tác giả: - Quê quán: Trùng Khánh- Cao Bằng , ông là người dân tộc Tày - Sự nghiệp sáng tác: + Ông nhập ngũ năm 1968, phục vụ trong quân đội đến năm 1981 chuyển về công tác tại sở văn hóa và thông tin tỉnh Cao Bằng nhà thơ Y Phương) ở chiến + Năm 1993 là chủ tịch hội văn nghệ Cao Bằng trường B2 + Năm 2007 ông được nhận giải thưởng nhà nước về Văn học nghệ thuật. Đây quả là một giải thưởng cao quý rất xứng đáng với những gì ông đã cống hiến cho nền văn học nước nhà.
6. NÓI VỚI CON (Y Phương) I. Tìm hiểu chung + Các tác phẩm tiêu biểu: “Người hoa núi”, “Lời chúc”, “Đàn 1. Tác giả: then” - Phong cách sáng tác: + Thơ ông thể hiện tâm hồn mạnh mẽ, chân thực và trong sáng, cách tư duy giàu hình ảnh của người dân tộc miền núi, mang đậm bản sắc vùng cao. Nhà thơ Y Phương, tác giả của bài thơ nổi tiếng Nói với con trong SGK Ngữ văn 9 đã qua đời ngày 9/2/2022 vừa qua, thọ 74 tuổi. Là tác giả của 9 tập thơ, trường ca, chưa kể các thể loại khác, nhưng bao trùm lên tất cả sáng tác cũng như phẩm cách con người ông là một niềm tự hào mãnh liệt về văn hóa của “Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương”.
7. NÓI VỚI CON (Y Phương) “Tôi đã phải bỏ đi cả Với quan niệm, “Văn chương là một việc làm trả ơn những trăm con chữ long lanh người sinh thành và nuôi dưỡng mình”, kể từ năm 1973, anh lặng lẽ chỉ để có được một dấu sáng tác, lặng lẽ thử nghiệm và không ngừng lao động sáng tạo để phẩy sinh động tươi có thể công bố khối lượng tác phẩm đáng tự hào. Tên tuổi anh gắn rói ” (nhà thơ Y với Mùa hoa bội thu những giải thưởng: Giải A cuộc thi thơ Tạp Phương) chí Văn nghệ Quân đội 1984; Giải thưởng loại A của Hội Nhà văn Việt Nam (1987) với tập thơ Tiếng hát tháng Giêng; Giải A của Hội đồng Văn học dân tộc - Hội Nhà văn Việt Nam với tập thơ Lời chúc; Giải B của Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, Giải B của Bộ Quốc phòng với trường ca Chín tháng (2001); “cú đúp” giải thưởng năm 2016 cho 2 cuốn sách: Thơ song ngữ Vũ khúc Tày (Giải thưởng văn học Hội Nhà văn Việt Nam), Fừn Nèn - Củi Tết (giải B của Hội Văn học nghệ thuật Dân tộc thiểu số Việt Nam). Và năm 2007, “Người trai làng Tày” đã vinh dự nhận Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật (đợt 2, năm 2007).
8. Tiết 129,130,131 – Văn bản NÓI NÓI VỚI CON (Y Phương)VỚI CON (Y Phương) I. Tìm hiểu chung * Hoàn cảnh sáng tác 1. Tác giả: (1948 - 2022) - Bài thơ được sáng tác năm 1980, khi đất nước mới hòa bình 2. Tác phẩm thống nhất nhưng gặp rất nhiều khó khăn thiếu thốn. Từ hiện thực ấy nhà thơ sáng tác bài thơ như lời tâm sự, động viên II. Tìm hiểu chi tiết chính mình đồng thời nhắc nhở con cái sau này. 1. Đọc bài thơ * Thể thơ: Tự do - Giải nghĩa từ ngữ - Nhan đề bài thơ * Phương thức biểu đạt: Biểu cảm * Nội dung: Bài thơ thể hiện tình cảm gia đình ấm cúng, ca ngợi truyền thống, niềm tự hào về quê hương, dân tộc mình. Bài thơ giúp ta hiểu thêm về sức sống và vẻ đẹp tâm hồn của một dân tộc miền núi, gợi nhắc đến tình cảm đẹp đẽ với quê hương và ý chí vươn lên trong cuộc sống
9. NÓI VỚI CON (Y PHƯƠNG) Chân phải bước tới cha Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn Chân trái bước tới mẹ Sống trên đá không chê đá gập ghềnh Một bước chạm tiếng nói Sống trong thung không chê thung nghèo đói Hai bước tới tiếng cười Sống như sông như suối Người đồng mình yêu lắm con ơi Lên thác xuống Đan lờ cài nan hoa Không lo cực nhọc Vách nhà ken câu hát Người đồng mình thô sơ da thịt Rừng cho hoa Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con Con đường cho những tấm lòng Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới Còn quê hương thì làm phong tục Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời. Con ơi tuy thô sơ da thịt Người đồng mình thương lắm con ơi Lên đường Cao đo nỗi buồn Không bao giờ nhỏ bé được Xa nuôi chí lớn Nghe con.
10. Tiết 129,130,131 – Văn bản NÓI NÓI VỚI CON (Y Phương) VỚI CON (Y Phương) I. Tìm hiểu chung Giải nghĩa từ 1. Tác giả: (1948 -2022) + Lờ: một loại dụng cụ dùng để đặt bắt cá, được đan bằng những nan tre vuốt 2. Tác phẩm tròn. II. Tìm hiểu chi tiết + Thung (thung lũng): dải đất trũng và kéo dài nằm giữa hai sườn đồi núi. 1. Đọc bài thơ + “Người đồng mình” là cách gọi thân thương, chân thành và giản dị của tác - Giải nghĩa từ ngữ giả về người cùng quê, cùng bản với mình. - Ý nghĩa nhan đề bài thơ Bằng ba chữ ngắn gọn nhan đề đã vẽ ra trước mắt ta một bức tranh về người cha cùng đứa con thân yêu của mình đang ngồi trò chuyện với nhau. Người cha tỉ mỉ nói cho con nghe về truyền thống của quê hương, về những điều con phải nhớ. Nói với con không chỉ đơn giản là lời của người cha dặn con về cội nguồn, về nơi chôn rau cắt rốn mà còn là lời dặn tới thế hệ tương lai phải luôn ghi nhớ tới cội nguồn của mình, ghi nhớ đến gia đình, quê hương tình nghĩa để sống sao cho phù hợp, cư xử sao cho đúng đắn.
11. Tiết 129,130,131 – Văn bản NÓI NÓI VỚI CON (Y Phương) VỚI CON (Y Phương) Bố cục: 2 phần - Phần 1. Từ đầu đến “Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời”: Người cha nói với con về tình cảm cội nguồn. II. Tìm hiểu chi tiết 1. Đọc bài thơ - Phần 2. Còn lại: Người cha nói với con về truyền thống cao đẹp của - Giải nghĩa từ ngữ quê hương, mong muốn con tiếp nối truyền thống đó. - Ý nghĩa nhan đề bài thơ => Mạch cảm xúc: Bài thơ đi từ tình cảm gia đình mở rộng ra tình yêu 2. Bố cục quê hương, đất nước. Từ đó bộc lộ mong muốn của người cha muốn 3. Phân tích gửi gắm đến đứa con của mình về tương lai của đất nước. a. Người cha nói với con về tình cảm cội nguồn. Chân phải bước tới cha Đan lờ cài nan hoa Vách nhà ken câu hát Trong phần 1, nhà thơ Chân trái bước tới mẹ đã nói với con: Con Một bước chạm tiếng nói Rừng cho hoa được lớn lên trong tình Con đường cho những tấm lòng yêu thương của cha mẹ, Hai bước tới tiếng cười trong sự đùm bọc của Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới quê hương. Người đồng mình yêu lắm con ơi Hãy phân tích các câu Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời. thơ nói lên điều đó?
12. NÓI VỚI CON (Y Phương) I. Tìm hiểu chung Cội nguồn sinh dưỡng của con 1. Tác giả: (1948 -2022) - Cội nguồn gia đình 2. Tác phẩm + Con lớn lên trong những tháng ngày chờ trông, mong đợi của cha mẹ II. Tìm hiểu chi tiết + “Chân phải- chân trái”, “một bước- hai bước”: phép đối tạo âm điệu vui 1. Người cha nói với con về tươi, tạo không khí đầm ấm, hạnh phúc, mỗi nhịp bước của con đều có tình cảm cội nguồn. cha mẹ dang rộng vòng tay che chở 2.Cha muốn nói với con về ⇒ Đó là tình cảm thiêng liêng mà con luôn phải khắc cốt ghi tâm truyền thống cao đẹp của - Cội nguồn quê hương quê hương và mong muốn +Cuộc sống lao động của quê hương: đan lờ (dụng cụ đánh bắt cá), đan con hãy giữ gìn phát huy lờ cài nan hoa( công việc đã tạo nên vẻ đẹp của con người lao động), vách truyền thống đó 3. Tổng kết nhà ken câu hát( cuộc sống hòa với niềm vui” + Sử dụng các động từ: đan, ken ,cài : vừa diễn tả những động tác cụ thể , khéo léo vừa nói lên cuộc sống gắn bó với niềm vui + Cuộc sống tâm hồn: - “Rừng cho hoa”: nhân hóa rừng không chỉ cho gỗ, cho lâm sản mà còn cho hoa - “Con đường cho những tấm lòng”: đâu chỉ đãn lối mà còn cho những tấm lòng cao cả tấm lòng cao cả, thủy chung
13. Cha mẹ mãi nhớ về ngày cưới Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời. -Niềm trân trọng thiêng liêng hướng tới gia đình Cha muốn truyền cho con những tình cảm cuội nguồn nhắn nhủ con hãy biết trân trọng tình cảm gia đình.
14. Rừng Cho hoa
15. Con đường cho những tấm lòng - Hình ảnh “hoa” để nói về cảnh quan của rừng. Hoa vừa gợi vẻ đẹp thơ mộng của thiên nhiên núi rừng, vừa là biểu tượng cho vẻ đẹp của con người quê hương. - Phép nhân hóa (rừng cho, con đường cho), điệp từ (cho) và ẩn dụ (những tấm lòng). -> Con được lớn lên với thiên nhiên thơ mộng và nghĩa tình của núi rừng.
16. Con đường cho những tấm lòng Tấm lòng bao dung,ân nghĩa ân tình của quê hương. Quê hương nuôi dưỡng con về tâm hồn và lẽ sống.
17. Tình cảm cha mẹ dành cho con : nâng đón, chở che, chăm chút Nói với con về tình cảm cội nguồn Tình cảm quê hương : con trưởng thành trong cuộc sống lao động,trong thiên nhiên thơ mộng, nghĩa tình của quê hương. Tình cảm cội nguồn vừa thiêng liêng cao quí,vừa đáng tự hào, nuôi lớn tâm hồn của mỗi con người.
18. PHẦN 2 BÀI THƠ NÓI VỚI CON: “Người đồng mình thương lắm con ơi Cao đo nỗi buồn Xa nuôi chí lớn Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn Sống trên đá không chê đá gập ghềnh Sống trong thung không chê thung nghèo đói Sống như sông như suối Lên thác xuống ghềnh Không lo cực nhọc Người đồng mình thô sơ da thịt Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương Còn quê hương thì làm phong tục Con ơi tuy thô sơ da thịt Lên đường Không bao giờ nhỏ bé được Nghe con”.